طراحی کتابخانه عمومی متناسب برای معلولین

بر اساس آمار و ارقام تعداد معلولین در سطح دنیا قابل توجه بوده و در این میان کشور ایران نیز از نظر آمار معلولیت قابل توجه تر می باشد. معلولان از هر نوع که باشند ،هرگز از حقوق اجتماعی خود به عنوان شهروندی که نظیر دیگران وظایف اجتماعی خویش را انجام می دهند، برخوردار نیستند. این امر در مورد کلیه عرصه های اجتماعی صادق است که طبعا یکی از این عرصه ها حوزه اطلاع رسانی است. در حوزه اطلاع رسانی اعم از اطلاع رسانی فرهنگی، علمی، اقتصادی و جز آن، معلولان از جمله اقشار فراموش شده اند. معلولان در یک جامعه دارای ارزش مساوی با استفاده کنندگان عادی از کتابخانه هستند و باید از خدماتی مساوی با دیگران بهره مند گردند و کتابخانه از معدود نهادهایی است که نیازهای آموزشی، شغلی، تفریحی و اطلاعاتی افراد را تامین می کند.کتابخانه باید قادر به تامین اطلاعات مربوط به مواد، وسائل و تجهیزات به منظور حمایت ار برنامه های توان بخشی باشند. ارائه خدمات کتابخانه ای به افراد اگر به گونه ای باشد که آنها بدون توجه به معلولیتشان قادر به بهره گیری از منابع و امکانات کتابخانه ای باشند، انجام رسالتی است که آنها را به فراسوی محدودیتشان هدایت کرده است. بیشتر کتابخانه های شهرتهران برای معلولین جسمی حرکتی و نابینایان مناسب سازی نشده اند از جمله: .فضاهای ورودی،راهروها،فاصله قفسه ها،تجهیزات و...... ولی معدود کتابخانه هایی نظیر کتابخانه مرکزی وکتابخانه حسینیه ارشاد وچند کتابخانه دیگر که برای معلولان جسمی حرکتی مناسب سازی شده اند و بخشی برای نابینایان دارند. پژوهشهایی نظیر پژوهش خانم بهفروزی -خانم تاج الملوک-خانم گیتی هاشمی-خانم مینابشارتی-خانم مرضیه املشی و....نشان دهنده این است که کتابخانه ها از نظر دسترسی پذیربودن برای معلولین مناسب نیستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان رعایت استانداردهاوضوابط مربوط برای معلولین جسمی حرکتی ونابینایان در کتابخانه های عمومی شهر تهران است. جامعه آماری تحقیق عبارتند از: کتابخانه های عمومی که در سالهای 1380 تا 1390 تاسیس شده اند. این پژوهش ؛کمبودها وضعف های فضاهای کتابخانه هارا مشخص، و به ارائه مشکلات این افراد در دستیابی به کتابخانه پرداخته است وراهکارهای عملی برای نیل به آسایش و آرامش این قشر از جامعه را ارائه می دهد. نمونه گیری تحقیق بر اساس روش نمونه برداری توصیفی تحلیلی صورت گرفته است. ابزارهای جمع اوری اطلاعات عبارتند از:پرسشنامه سازمان یافته بر اساس استانداردها وضوابط شهرسازی ومعماری برای افراد معلول،انجام مصاحبه از مسئولین وافراد معلول در کتابخانه هاوانجام مطالعات کتابخانه ای. نتایج بدست آمده از پژوهش حاضر بدین شرح می باشد: خدمات کتابخانه های عمومی تهران به افراد ویژه در سطحی پائین تر از حد متوسط است. فضاهای کتابخانه برای معلولین جسمی حرکتی ونابینایان،مناسب سازی نشده است.پارکینگ مخصوص برای معلولان،اسانسورها،فضاهای بهداشتی وورودی ها مناسب نیستند.راه پله ها،میله های دستگرد،مخزن وبرگه دان،سالن های مطالعه در وضعیت متوسط قرار دارند وراهروها وبازشوها در وضعیت خوبی هستند.